ΝΕΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΥΓΕΙΑΣ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έκδωσε το 1993 την τελευταία μέχρι στιγμής ταξινόμηση των ανθρώπινων ασθενειών, που αριθμεί 12.000 διαφορετικές κατηγορίες.

Πρόκειται για την 10η στη σειρά ταξινόμηση νοσημάτων.
Το 2015 αναμένεται η 11η ταξινόμηση του ΠΟΥ, για την οποία θα ληφθεί υπόψη η γνώση των 35.000 γονιδίων που συνθέτουν το ανθρώπινο γονιδίωμα (DNA), μετά την παρατήρηση, ότι παθήσεις άσχετες μεταξύ τους – όπως η στεφανιαία νόσος και η μυϊκή δυστροφία Ντουσέν (μια σπάνια κληρονομική ασθένεια που μπορεί να καταλήξει σε αναπηρία και θάνατο) – έχουν κοινό γενετικό υπόστρωμα και κατά συνέπεια η ταξινόμηση τους πρέπει να αποκαλύπτει τη γενετική τους συγγένεια.

Έτσι ο νέος χάρτης ασθενειών του ανθρώπου, θα συσχετίζει τα γονίδια με τα συμπτώματα κάθε ασθένειας.

Κατά τη διάρκεια της ζωής μας επιγενετικοί παράγοντες (επιδράσεις στο γενετικό μας υλικό (DNA) που προκύπτουν όσο ζούμε) οδηγούν στην εκδήλωση ασθενειών.

Η γνώση από την κατανόηση και την χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδίωματος, καθώς και των επιγενετικών παραγόντων, διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα για την ίαση όχι πλέον συμπτωματο-κεντρική, όπως ισχύει σήμερα, αλλά αίτιο-κεντρική.

Η νέα πραγματικότητα με την βοήθεια των τεχνολογικών επιτευγμάτων στο χώρο της γενετικής και της μοριακής βιολογίας έχει ήδη αρχίσει να αλλάζει τον τρόπο προσέγγισης.

Δεν καλύπτουμε απλά ένα σύμπτωμα ψάχνουμε και μπορούμε πια να βρούμε την αιτία.
Για να αντιληφθούμε τη δράση των επιγενετικών παραγόντων, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο οργανισμός μας δέχεται συνεχώς επιθέσεις από το περιβάλλον του.

Εδώ εννοούμε επιθέσεις από μικροοργανισμούς, χημικές ουσίες, ακτινοβολίες κ.α. Σε αυτόν τον επιβαρυντικό παράγοντα θα πρέπει να προστεθεί ένας ακόμη τουλάχιστον. Είναι ο ρυθμός στον οποίον ζούμε και αποτελεί έναν σιωπηλό και γι’ αυτό ιδιαίτερα επικίνδυνο εχθρό μας. Ο συνδυασμός των δύο είναι ακόμη πιο επιβαρυντικός.

Ας δούμε το θαυμάσιο δημιούργημα που λέγεται άνθρωπος.
Αποτελείται από ένα τεράστιο σύνολο κυττάρων, που επηρεάζεται από τους επιγενετικούς παράγοντες.

Αν κοιτάξουμε τώρα βαθιά μέσα στα κύτταρά μας θα δούμε, ότι κάθε κύτταρο από αυτά, αποτελείται από ένα συνδυασμό αμινοξέων, πρωτεϊνών, ιχνοστοιχείων και βιταμινών (βασικά κυτταρικά δομικά υλικά) και ο οποίος είναι χαρακτηριστικός για το κύτταρο και τον ιστό από όπου προέρχεται.

Οι επιδράσεις λόγω των επιγενετικών παραγόντων, δρουν σωρευτικά με αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση του συστήματος λειτουργίας των βασικών κυτταρικών δομικών υλικών.

Πως προκύπτει η ασθένεια

Διαταραχή στις κυτταρικές λειτουργίες, προκαλεί αυτό που ονομάζομε «ασθένεια».
Έτσι επέρχεται ο κυτταρικός εκφυλισμός με αποτέλεσμα την λειτουργική αποδυνάμωση του οργανισμού.

Κάθε κύτταρο προκειμένου να λειτουργήσει και να διατηρηθεί στην ζωή, έχει ανάγκη συγκεκριμένων κυτταρικών υπομονάδων, που ονομάζονται πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες συντίθενται σε ειδικά κυτταρικά κέντρα παραγωγής. Ο πυρήνας του κυττάρου (το DNA) δίνει την εντολή για την παραγωγή τους. Ο πυρήνας αποτελεί τρόπον τινά τον εγκέφαλο του κυττάρου.

Δυστυχώς όμως, με το πέρασμα του χρόνου ασκούνται βλαπτικές επιδράσεις τόσο πάνω στις πρωτεΐνες που παρήχθησαν, όσο και στο DNA από το οποίο θα παραχθούν οι επόμενες.
Διαδικασίες οξείδωσης

Η βλαπτική δράση των διαδικασιών οξειδώσεως μέσω των Αντιδρώντων Μορφών Οξυγόνου (ΑΜΟ), γνωστές ως ελεύθερες ρίζες, έχουν ως άμεση συνέπεια τις εκφυλιστικές παθήσεις.

Οι ΑΜΟ δημιουργούνται κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού και έχουν πολλές και σημαντικές λειτουργίες. Η υπερβολική συγκέντρωση των ΑΜΟ προσβάλλει διάφορα ένζυμα, ενώ παράλληλα εμπλέκονται στην υπεροξείδωση λιπιδίων, πρωτεϊνών και στην οξείδωση του DNA, καταστρέφοντας κυτταρικές διεργασίες και την κυτταρική συνοχή.

Διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ της δημιουργίας των ελεύθερων ριζών και του αντιοξειδωτικού αμυντικού μηχανισμού, οδηγεί σε οξειδωτικό στρες. Έτσι γίνεται φανερό ότι οι βλάβες επαγόμενες από οξειδωτικό στρες είναι το αποτέλεσμα, είτε της υπερπαραγωγής οξειδωτικών (βλαπτικών) παραγόντων.

Αυτοί προέρχονται από την δυσλειτουργία του κυττάρου (άρα ενδογενώς) είτε από την έκθεση σε τοξικούς χημικούς παράγοντες που προέρχονται από το περιβάλλον (άρα εξωγενώς) ή/και από τον συνδυασμό και των δύο.

Ακόμη περισσότερο η συμμετοχή των ελευθέρων ριζών σε πολλές ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η αρτηριοσκλήρυνση, ο καταρράκτης του ματιού, η αρθρίτιδα, η μυϊκή δυστροφία, η πνευμονική δυσλειτουργία, πολλές νευρολογικές ασθένειες και πιθανώς και ο καρκίνος, ενισχύει την πιθανότητα συμμετοχής τους στη διαδικασία της γήρανσης.

Γήρας

Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία οργανισμοί παρουσιάζουν αυξημένο φορτίο οξειδωμένων βιομορίων (μορίων που έχουν υποστεί βλάβη).

Σύμφωνα με τα στοιχεία μελετών έχει ήδη αποδειχθεί, ότι οι ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου ευθύνονται για περίπου 10.000 σημειακές μεταλλάξεις στις αλληλουχίες βάσεων του ανθρώπινου DNA ανά κύτταρο και ανά ημέρα.

Δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να δεχθούμε ότι ένα ελάχιστο μέρος από αυτή την τεράστια ζημιά μπορεί να ξεφύγει ακόμη και από τον πιο εξελιγμένο μηχανισμό επιδιόρθωσης.
Μπορεί να συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου και να ευθύνεται για την απώλεια της φυσιολογικής λειτουργικότητας, που σχετίζεται με την ηλικία.

Αυτό που προκύπτει πάντως απ όλα αυτά είναι, ότι το κύτταρο παύει σταδιακά να διαθέτει εκείνες τις φυσιολογικές και δραστικές πρωτεΐνες που διέθετε. Συνεπώς, χάνει την δυνατότητά του να προάγει όλες εκείνες τις απαραίτητες βιοχημικές διεργασίες και αντιδράσεις που συνέβαιναν εντός του, και έτσι αρχίζουν να εκδηλώνονται διαταραχές του κυτταρικού μεταβολισμού, που με την σειρά τους αποτυπώνονται ως φθορά ή ασθένεια.

Αν αυτό το κύτταρο διαιρεθεί, το νέο που θα προκύψει, δεν θα ξεκινήσει από το μηδέν (πού τέτοια τύχη!!) αλλά θα κουβαλά όλες τις «αμαρτίες», όλες τις βλάβες του προηγουμένου κυττάρου.

Βλέπουμε λοιπόν, ότι άπαξ και εγκατασταθεί η κυτταρική φθορά, δυστυχώς δεν εκριζώνεται, αλλά αντιθέτως μεγιστοποιείται με την πάροδο του χρόνου, αποκλίνοντας από το φυσιολογικό.

Και όμως ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ

Βασική μας προτεραιότητα θα πρέπει να είναι πλέον η επαναφορά στο φυσιολογικό της μονάδας που αποτελεί τον οργανισμό μας, και είναι όπως είδαμε το κύτταρο. Μπορούμε να κατευθύνουμε το σώμα μας προς την επίτευξη της φυσικής κατάστασης λειτουργίας.
Όσο ενισχύεται η υγεία τόσο να αποδυναμώνονται όλοι εκείνοι οι επιγενετικοί παράγοντες που περιγράψαμε παραπάνω και οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε νόσο. Είμαστε επιτέλους ικανοί να κάνουμε πραγματικότητα την θέση του Ιπποκράτη και "Η τροφή μας να γίνει το φάρμακο μας."

Μέσα από εξετάσεις μοριακής βιολογίας μπορούμε να εντοπίσουμε τα απαραίτητα μικρό-θρεπτικά συστατικά, που λείπουν ή περισσεύουν, για την συγκεκριμένη βιοχημική δομή του κάθε ατόμου ξεχωριστά.

Στη συνέχεια χορηγούμε στοχευόμενα τα στοιχεία εκείνα που πραγματικά χρειάζεται το σώμα. Σε μια εποχή, που το περιβάλλον και η αλλοίωση των τροφών έχουν επιφέρει επιδημίες, όπως η παχυσαρκία, χρόνια νοσήματα, καρκίνος και καταβολή, οι επιστήμες της βιοχημείας, της μοριακής βιολογίας, της διατροφολογίας και τις κλινικής ιατρικής, έρχονται να μας βοηθήσουν με συνεχείς εξελίξεις να φέρουμε το σώμα μας στη φυσική κατάσταση λειτουργίας του.

Ακόμη περισσότερο, βασικό μας μέλημα πάνω από όλα θα πρέπει να είναι η μείωση του τοξικού μας φορτίου και οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει στο μέλλον, όπως είδαμε παραπάνω.

Δρ. Ελευθέριος ΓεωργακόπουλοςΜοριακός Βιολόγος - Γενετιστής